Rotterdam Woont

Systematische
documentatie van
150 jaar Rotterdamse woningbouwprojecten

Belangrijk

Cookies

Deze website maakt gebruik van cookies om de bezoeker een optimale gebruikerservaring te kunnen bieden. Lees er meer over in onze Privacyverklaring.

Hoe het werkt

Welkom

Hier is ruimte voor een welkomstbericht voor de (terugkerende) bezoeker van Rotterdam Woont en een korte introductie tot zowel het onderzoek, als de resultaten op deze website. Alsmede kort aandacht voor hoe de website ongeveer werkt.

  • A

    Atlas

    Hier vind je alle objecten uit de woontlas terug.
  • B

    Bibliotheek

    Op zoek naar essays en verhalen over onderwerpen uit de architectuur?
  • G

    Gids

    Thematische verzamelingen van objecten uit de atlas en essays uit de bibliotheek.
  • S

    Stichting

    Informatie over ons onderzoek en de doelstelling van de stichting.
Heilige Geesthuis

Heilige Geesthuis

Bouwgeschiedenis: In 1434 besloot de rijke Aelwijn Floriszn een armenhuis te stichten aan de Hoogstraat, dat later bekend werd als het ‘Heilige Geesthuis.’ Het huis bood niet alleen hulp aan armen, zoals voedsel, brandstof en financiële ondersteuning, maar huisvestte ook proveniers: personen die voor hun verblijf betaalden en in een apart deel van het gebouw woonden. Daarnaast stelden instellingen als het Heilige Geesthuis en kerken gratis huisjes beschikbaar aan arme Rotterdammers.

Na vier eeuwen ontstond een conflict tussen de eigenaar en het stadsbestuur over de gewilde locatie aan de Hoogstraat. Dit mondde uit in een discussie over de vraag of sociale zorg een taak van regenten was. Uiteindelijk werd het Heilige Geesthuis in 1895 gesloten.

De regenten besloten een nieuw gebouw te laten ontwerpen door architect J. Verheul, op een terrein aan de Gerard Scholtenstraat. Dit nieuwe Heilige Geesthuis werd op 1 april 1898 geopend en diende als ‘oude mannenhuis.’ Meubilair en andere voorwerpen uit de regentenkamer van de Hoogstraat werden overgebracht naar het nieuwe pand. Beide locaties boden onderdak aan dertien oude mannen, een symbolisch getal dat verwijst naar de dertien discipelen tijdens het Laatste Avondmaal.

In de loop van de twintigste eeuw nam de professionele zorg zulke vormen aan dat sociale, particuliere instellingen zoals het Heilige Geesthuis overbodig werden. In 1972 vertrokken de laatste acht bewoners, waarna het pand in gebruik werd genomen door de Bewonersorganisatie Oude Noorden. Later trok Woningstichting Patrimonium erin. Tegenwoordig wordt het gebouw gebruikt door Dona Daria, een centrum voor vrouwen en emancipatie.

Stedenbouwkundige context: Het is een vrijstaand gebouw dat direct achter de eerste woonhuizen vanaf de Bergweg is geplaatst.

Voorzieningen: Diverse woonvertrekken en dienstruimten, een bestuurs- (of regenten)kamer, ziekenkamer en een slaapruimte personeel.

Aantal kamers: Eén slaapzaal met dertien chambrettes van circa 5 m2.

Woonoppervlakte: De totale oppervlakte van het pand is 349 m2 voor veertien tot twintig personen (inclusief personeel).

Constructie: Traditioneel metselwerk met natuursteen elementen, houten vloeren en kozijnen. De meubels, wandbetimmering en plafond van de regentenkamer zijn overgebracht naar Museum Rotterdam. Het omvangrijke archief van meer dan 11 meter is overgedragen aan het Gemeentearchief. Er wordt gewerkt aan een uitgebreide publicatie, gefinancierd door de stichting het Heilige Geesthuis.

___
Referenties:
Beschrijving Oude Mannenhuis door J. Verheul uit 1937 (pdf)
Kort filmpje over Aelwijn Floriszoon van der Meer, stichter van het Heilige Geesthuis

  • Type: Bijzonder: groepswoning
  • Jaar: 1897
  • Aantal: 1
  • Adres: Gerard Scholtenstraat 129
  • Oppervlakte: 5m2 - 25m2
  • Architect: Verheul, J.
  • Cliënt: Het Heilige Geesthuis
  • Aannemer: Gort, J.
  • Wijk: Oude Noorden
  • Project ID: 1.1897.1
  • Periode: Periode 1
  • Oude Noorden

    Het Oude Noorden is de grootste stadsvernieuwingswijk van Rotterdam, maar heeft toch een dorps karakter. De wijk is in de tweede helft van de negentiende eeuw ontstaan tussen de Rotte, de vaarroute vanuit het polderland naar het centrum en de Bergweg, de oude kade naar Hillegersberg. Roemruchte Rotterdammers zijn in deze wijk geboren, zoals de schilder Willem de Kooning, de voetballers Coen Moulijn en Wim Jansen en de televisiepresentator Wilfried de Jong. In 1975 is de stadsvernieuwing begonnen in deze veelkleurige wijk met een interessante stedenbouwkundige geschiedenis.

    Lees meer over de wijk Oude Noorden

  • Periode 1

    De woonomstandigheden in de oude stadsdriehoek van Rotterdam verschillen sterk. De rijken wonen in luxueuze huizen, maar het gros van de bevolking woont in eenvoudige huizen. Buiten de stadsmuren staan boerderijen en buitenplaatsen en er zijn ook nog wat inmiddels geannexeerde dorpen en buurtschappen. Door de aanleg van de Nieuwe Waterweg en de daaropvolgende economische expansie groeit de bevolking van 72.000 naar 300.000 in 1900. De woningbouw wordt in deze glorietijd van het liberalisme aan het particulier initiatief overgelaten. Met snel uit de grond gestampte kleine, onhygiënische woningen in smalle straten zonder groen als resultaat. Vaak worden rug-aan-rugwoningen toegepast. De hygiënische omstandigheden zijn abominabel en een gevaar voor de volksgezondheid. De stad pakt de problemen aan door de aanleg van het Waterproject vanaf 1854 en later de drinkwaterleiding en een rioolstelsel.
01 / 04