Bouwgeschiedenis: Frits van Dongen werd in 1984 in een architectenselectie verkozen om het woongebouw Natal in de Afrikaanderwijk te realiseren. Hoewel hij geen enkele ervaring op het gebied van woningbouw kon tonen, kon hij door zijn onconventionele en innovatieve ideeën de opdrachtgever overtuigen. In plaats van de negentiende-eeuwse bouwblokstructuur te hergebruiken ontstond op een kavel van 40 bij 150 meter, waar eerder drie keine bouwblokken hadden gestaan, één slingerend, diagonaal over het terrein geplaatst bouwblok met winkels en openbare ruimte op begane grondniveau en daarboven een verdieping met bergingen en vijf lagen met woningen.
Stedenbouwkundige context: De ‘slinger’ van Natal wordt gevormd door twee spiegel-symmetrische bouwdelen: halverwege verandert het gebouw van convex naar concaaf. Hier ligt ook de overgang van galerijen naar balkons en vice versa: hoewel de buitenste schil – het betonraster – gewoon doorloopt zijn de woningen zo gesitueerd dat de woonkamers en balkons altijd uitkijken op de grotere open ruimte. De kopgevel in het noordoosten vormt met kleine openingen in de betongevel en kleinere woningen de overgang naar de bestaande bebouwing terwijl aan de zuidwestkant grote appartementen liggen met ruime balkons en een prachtig uitzicht. De drie winkelvolumes op de begane grond verwijzen naar de oude bebouwingsstructuur; de gevels volgen aan de Kaapstraat de bestaande rooilijn en aan de Paul Krugerstraat de colonnades van het gebouw.
Ontsluiting: Buiten het gebouw zijn twee lifttorens geplaatst die de galerijen ontsluiten en zo het raster van de ‘slinger’ niet onderbreken. Hieraan liggen portieken die telkens twee (derde woonlaag) respectievelijk vier woningen (eerste/tweede en vierde/vijfde woonlaag) ontsluiten. Daardoor is het mogelijk dat galerijen soms over de hoogte van twee verdiepingen lopen. Deze aspecten en de gekromde vorm van het gebouw dragen bij aan een betere sociale controle.
Voorzieningen: De woningen bestaan uit een kern waarin keuken, badkamer en toilet zijn opgenomen. Een woning kan zo noordoost of zuidwest georiënteerd zijn.
Aantal kamers: Er zijn woningen met twee, drie, vier of vijf kamers.
Woonoppervlakte: De oppervlakte varieert van 60 m² tot 98 m².
Constructie: Het gebouw bestaat uit een betonconstructie. Voor de woningen werden beukmaten van 6 – 3 – 6 meter toegepast. Het betonraster van de buitenkant heeft een ritme van 5,40 meter, los van de maten van de gebouwstructuur. De binnengevels zijn van glas en gekleurde gevelpanelen waarbij elk kamertype een eigen kleurcode heeft. JG
___
referenties:
de Architect 1991-1; Architectuur in Nederland. Jaarboek 1990-1991; Bauwelt 1998-38; Architectuur Rotterdam 1970-1995, 1995