Bouwgeschiedenis: De Wagnerhof ligt ter plaatse van een deel van het vroegere landgoed Honingen. De restanten van het toen al lang verlaten slot werden in 1672 gesloopt. In de loop van de 18de en vroege 19de eeuw werden hier -veelal op particulier initiatief- buitenhuizen gebouwd en parken aangelegd; rond 1830 was het voormalige landgoed verkaveld en ten dele bebouwd.Ten zuiden van de Slotlaan bevond zich toen reeds de Grote Vijver; ten noorden was een serpentinevijver aangelegd.
Aan de kop van de serpentinevijver stond al in het tweede kwart van de 19e eeuw een huis. Rond 1870 verving men het door de Villa Nuova. Dit nieuwe huis kreeg een iets andere oriëntering en een veelhoekig torenachtig bouwdeel op de zuidwesthoek, gericht op de Kleine Vijver die in de plaats van de serpentinevijver was gekomen. Johannes Eckhardt Dulfer, vermogend door de handel in suiker en banket, kocht in 1905 de Villa Nuova en een stuk grond ten westen ervan. Door Jan van Teeffelen werd een zevental nieuwe huizen ontworpen, waarvan er drie maal twee geschakeld waren en twee vrijstaand. De Villa Nuova onderging een transformatie. Dulfer gaf het oudste gebouw de naam Wagner, terwijl de nieuwe huizen alle vernoemd werden naar opera’s en operafiguren van deze componist. Van Teeffelen koos een eigentijdse vormentaal, te omschrijven als een eenvoudige, geometrische Jugendstil-variant. Sinds de verbouwing zijn er bij de Villa Wagner zowel Jugendstil-elementen als meer traditionele, 19e eeuwse onderdelen aan te wijzen.
Kleuronderzoek wijst uit dat het houtwerk van de huizen aanvankelijk met bruinen, okers en een vrij helder olijfgroen was afgewerkt. De gepleisterde gevels waren crème of licht beige. Banden van chocolade- of caramelkleurige geglazuurde stenen verlevendigden het beeld verder. Bij renovaties is het kleurpalet steeds meer verschraald, tot de hele Wagnerhof spierwitwas. Alleen de rode pannendaken geven nog kleur. De Villa Wagner is in 2007-2009 gerenoveerd (Putter Partners). De Villa Rienzi werd in 2010 opgeknapt. Vanwege een te groot contrast met de buurpanden zijn bij dit huis de oude kleurstellingen niet teruggebracht.
Beschrijving 2 van de 9 villa’s:
VILLA WAGNER (voorheen Nuova)
Adres: Vijverlaan 71-1
Bouwjaar: 1905 (oorspr. 1810, ren. 2008)
Architect: J. van Teeffelen (1905), PutterPartners (renovatie)
Ontsluiting: De voordeur bevond zich tot 1905 in de noordelijke gevel. Van Teeffelen verplaatste deze naar de oostgevel, direct grenzend aan de Vijverlaan. Vermoedelijk hing dit samen met verdere splitsing van de percelen ten noorden van de Villa Wagner. Midden in de westelijke gevel zit een secundaire deur, later kwam in dezelfde gevel verder naar achter een keukendeur. Aan de zuidzijde van het pand is sprake van een serre met een brede deurpartij naar de centrale tuinkamer. Vormgeving en detaillering geven aan, dat deze situatie voor 1905 al bestond, maar door Van Teeffelen werd gemoderniseerd.
Aantal kamers: Op de begane grond: aan de zuidzijde twee voorname vertrekken en suite, oostelijk daarvan een kabinetje dat in 1905 portaal werd, achter de gang die dwars in het huis ligt aan de westkant een (tot 2009 verhoogde) keuken boven een halfondergrondse kelder, aan de noordoostkant een voornaam vertrek, in het midden het trappenhuis. Op de verdieping vier kamers plus een (recente) badkamer om een centrale overloop. De zolder bevat eveneens enkele kamers, waaronder één in het toren-achtige bouwdeel. De indeling is op deze bouwlaag al enkele keren gewijzigd; het meest recent in 2009, toen men de grote dakkapel aan de noordkant verwijderde.
Woonoppervlak: Naar schatting 350 m². In de oorspronkelijke situatie (rond 1870, toen de keuken half zo groot was en de zolder veel minder gebruiksruimte bevatte) moet het woonoppervlak ongeveer een kwart kleiner zijn geweest.
Constructie: Het pand is gefundeerd op palen. Onder de noordwesthoek ligt een kelder van twee kamers. De vloeren van het pand liggen op enkelvoudige houten balklagen, waarbij zowel de gevels als de tussenmuren dragen. Bij de laatste restauratie is funderingsherstel uitgevoerd en werd de begane-grondvloer in beton vervangen. De dakvlakken van het schilddak rusten op een gordingenkap met kreupele stijlen.
_______
VILLA RIENZI
Adres: Vijverlaan 71-9
Bouwjaar: 1905 (renovatie 2010)
Architect: J. van Teeffelen (1905), 24H Architects (renovatie)
Opdrachtgever: J. Dulfer (1905), familie Van Duin (2010)
Ontsluiting: De hoofdentree bevindt zich in de noordgevel, een in de architectuur wat ondergeschikte gevel. Aan de westkant ligt de keuken opgetild ten opzichte van het maaiveld. De keukendeur opent daardoor op een (overigens groot) bordes dat via een laddertrap in verbinding staat met de tuin. Aan de zuidkant heeft het huis een kleine serre met een deur plus een tuintrapje.
Voorzieningen: Toiletten op beide bouwlagen; CV (uit de bouwtijd?) en haarden; elektra, gas, water.
Aantal kamers: Enkele kelderruimtes aan de westzijde van het pand, deels voor opslag, deels voor installaties. Op de begane grond in L-vorm drie geschakelde vertrekken langs zuid- en oostgevels; langs de noorgevel de hal met trap (twee kwarten); aan de westkant ligt, vijf optreden hoger, een na een doorbraak uit twee ruimtes gevormde grote keuken. Tegen de zuidgevel ligt de al genoemde serre. Op de eerste verdieping: trap, overloop en verkeersruimte; hieraan aan zuid- en oostkant vier vertrekken. Op de zolderverdieping twee grote verblijfsruimten en een badkamer.
Woonoppervlakte: Circa 300 m².
Constructie: Traditionele constructie: paalfundering, houten balklagen met dragende binnen- en buitenmuren, gordingenkap. JV
___
Referenties:
H. Baaij, J. Oudenaarden – Monumenten uit Rotterdam, 1992
rijksmonumenten: 506431 en 506432 en 506433 en 506434 en 506435 en 506436 en 506437